Gezond Gewicht op School
We vinden het belangrijk dat de Utrechtse jeugd gezond kan opgroeien. Een van de plekken waar we een verschil kunnen maken is op school. Dat kunnen we als gemeente niet alleen. Daarom werken we met het programma Gezond Gewicht op School nauw samen met scholen, andere partners en ouders.
Gezond eten en bewegen
Met het programma Gezond Gewicht op School (GGOS) stimuleren we Utrechtse leerlingen om een gezond voedings- en beweegpatroon te ontwikkelen en te behouden.
Voor een gezond voedingspatroon is het belangrijk dat leerlingen gevarieerd leren eten en nieuwe smaken ontdekken. Scholen kunnen hiervoor zorgen door les over eten te geven, regels voor gezonder eten en drinken op te stellen, of door gezonde maaltijden aan te bieden. Het basisonderwijs is ook de plek om beweging bij leerlingen te stimuleren. Een actieve en afwisselende schooldag helpt hierbij. Ook is het erg belangrijk om ouders en verzorgers erbij te betrekken. Dit om gezond gedrag thuis te ondersteunen en vol te houden.
Volledig gezond aanbod op school: 4 pijlers
Met het programma Gezond Gewicht op School en de subsidie Gezond Leren op School helpen we Utrechtse scholen om te zorgen voor een volledig gezond aanbod. Dit aanbod bestaat uit een gezonde schoollunch, meer bewegen, betrokkenheid van ouders en les over voedsel. Deze 4 pijlers hebben een bewezen effect in het verbeteren van gezonde leefgewoonten.
Scholen kunnen deze pijlers op maat invullen, zodat het past bij hun eigen situatie. De volgende uitgangspunten staan daarbij centraal:
- Gezonde lunch: voor alle leerlingen en op alle schooldagen, volgens de richtlijnen van het Voedingscentrum. In de video over een gezonde lunch op school zie je wat een gezonde lunch oplevert voor leerlingen en de school.
- Voedseleducatie: gericht op het onderwijzen en stimuleren van gezonde voeding, gevarieerd eten, het leren kennen van nieuwe smaken en de herkomst van voeding. Scholen gebruiken hiervoor erkende interventies, zoals smaaklessen (voor regulier basisonderwijs) of groentjessoep (voor speciaal (basis)onderwijs).
- Beweegactiviteiten: meer bewegen tijdens de schooldag om te voldoen aan de landelijke beweegrichtlijn voor leerlingen. Bijvoorbeeld door bewegend leren, beweegtussendoortjes en buitenspelen. Een methode om dit te bereiken is het Utrechts Beweegprogramma.
- Ouderbetrokkenheid: gericht op het stimuleren van beweging en gezonde voeding bij kinderen, zodat deze gewoonten ook thuis worden aangemoedigd.
Scholen die in aanmerking komen
Binnen het programma Gezond Gewicht op School kiezen we ervoor om ongelijk te investeren voor gelijke kansen. Dit betekent dat GGOS als eerste gericht is op de scholen waar we de meeste impact kunnen maken. Dit zijn de Utrechtse basisscholen met een schoolweging hoger dan 30 en scholen voor speciaal (basis)onderwijs. De schoolweging wordt door het CBS berekend op basis van factoren als het opleidingsniveau van de ouders en of ouders in de schuldsanering zitten.
Resultaten 2024
In 2024 krijgen 10 Utrechtse basisscholen steun van gemeente Utrecht om te werken aan gezonde leefgewoonten bij leerlingen. Het gaat om ongeveer 2200 kinderen waarbij we € 755.000 investeren.
Wij vroegen de scholen wat dit programma oplevert en hoe we er samen een succes van maken. Zij gaven onder andere aan dat kinderen nieuwe smaken ontdekken en zich motorisch beter ontwikkelen, dat ouders meer betrokken zijn en er zelfs minder ruzie in de klas zijn. Bekijk de factsheet hieronder voor alle resultaten. We gebruiken de resultaten het programma te bespreken en te verbeteren.
Succesonderdelen
Ook hebben de scholen aangegeven wat volgens hen belangrijk is om het programma tot een succes te maken. Denk aan persoonlijk contact met de ouders en activiteiten die aansluiten bij de leerlingen en bij de wensen van de school. Zo kiest de ene school voor een lunchbuffet waarbij kinderen zelf een lunch mogen samenstellen en bieden andere scholen voedselonderwijs in de vorm van soep. Scholen kunnen deze succesonderdelen gebruiken om te werken aan gezonde leefgewoonten.
Met het programma Gezond Gewicht op School werken scholen aan een gezonde schoollunch, meer bewegen, voedseleducatie en ouderbetrokkenheid. Deze combinatie stimuleert gezonde leefgewoonten. Wat levert dit programma op en hoe maken we er samen een succes van? Wij vroegen het de scholen. In voorjaar/zomer 2024 zijn gesprekken gevoerd met de 10 deelnemende scholen over de invoering van het programma Gezond Gewicht op School.
Wat levert het op?
- Blije kinderen die lekker in hun vel zitten
- Meer groepsgevoel en minder conflicten in de klas
- Meer energie en concentratie
- Kinderen leren nieuwe smaken kennen 'Kinderen zijn trots dat ze nieuwe producten hebben geproefd'
- Betere motorische ontwikkeling
- Meer betrokkenheid van ouders
Hoe maak je er als school een succes van?
- Visie en beleid op voeding en bewegen
- Genoeg steun van het schoolteam, de ouders en de kinderen
- Een kartrekker op school
- Activiteiten passen in onderwijstijd
- Activiteiten sluiten aan bij leerlingen en wensen van de school
- Leerlingen en leerkrachten geven het goede voorbeeld
- De tijd nemen voor gewoontevorming ‘Je komt beren tegen op de weg, maar je moet het gewoon doen! Sta op en ga door!’
- Verschillende beweegactiviteiten aanbieden buiten de gymlessen om
- Persoonlijk contact met ouders ‘Buiten schooltijd kunnen ouders en leerlingen altijd bij mij (de directeur) binnenlopen’
- Combineren van financiële bronnen
2024 in cijfers
Onderstaande cijfers zijn op basis van gegevens van Gemeente Utrecht, LunchMaatjes, Brood & Spelen, Groentjessoep en SportUtrecht. Let op: deze cijfers zijn niet compleet, scholen zetten ook buiten deze leveranciers in op gezonde leefgewoonten.
- 10 scholen doen mee aan het programma
- 2200 leerlingen doen mee aan het programma
- 9 scholen zetten buurtsportcoaches/beweegmakelaars in
- 6 scholen maken voor voedseleducatie gebruik van een erkende interventie
- 1000 leerlingen krijgen lunch op school
- 1000 thuispakketten om ouders thuis te betrekken bij gezonde voeding
Meer weten?
Bent u als school enthousiast geworden en wilt u ook gebruikmaken van het programma? Neem dan contact met ons op
Subsidies voor scholen
Scholen kunnen subsidie aanvragen om een gezond voedings- en beweegpatroon op school te stimuleren. Hieronder staat een overzicht van de verschillende subsidies.
Laatst aangepast op: 11 september 2024.
| Naam subsidie | Informatie over de subsidie | Thema |
|---|---|---|
| Jong Leren Eten | De subsidie heet 'Lekker naar Buiten!'. Met leerlingen koken, moestuinieren, op excursie of ontvang een gastles. De inschrijving loopt per schooljaar en via de Gezonde School. Voor schooljaar 2024-2025 is de inschrijving gesloten. | Voeding en voedseleducatie |
| Smaaklessen | Kinderen leren spelenderwijs over eten door te proeven, ruiken, voelen, horen en kijken. | Voeding en voedseleducatie |
| EU Schoolfruit | Ontvang 20 weken lang iedere week 3 porties groente en fruit voor de leerlingen. De inschrijving is open tot en met 13 september 2024. | Voeding en voedseleducatie |
| Utrecht Natuurlijk | Ga op unieke natuurervaring in de tuin of op de boerderij. | Voeding en voedseleducatie |
| Meerdere subsidies voor primair onderwijs, waaronder subsidies voor bewegen en sport of voeding. Voor scholen die aan de slag willen met voedseleducatie en andere gezondheidsthema’s. | Voeding en bewegen | |
| Subsidie IVN Groene Schoolpleinenfonds | Groene schoolpleinen bieden mogelijkheden voor natuur- en cultuureducatie. | Bewegen |
| Schoolsportevenementen | Subsidie van de gemeente Utrecht. Organiseer groot- of kleinschalige schoolsportevenementen. | Bewegen |
| Toppers op school | Ontvang bezoek van een topatleet die vertelt over het leven als een topsporter. | Bewegen |
| Schoolzwemmen | Als de meeste leerlingen in groep 4 nog geen zwemdiploma hebben, kan een school meedoen met schoolzwemmen. | Bewegen |
| Database interventies | Een overzicht van Kenniscentrum Sport & Bewegen met meerdere erkende interventies. | Bewegen |
| Schoolplein 14 | Kleine aanpassingen aan het schoolplein kunnen leerlingen stimuleren om te bewegen. | Bewegen |
| Naam subsidie | Informatie over de subsidie | Thema |
|---|---|---|
| Het Programma Schoolmaaltijden | Dit programma financiert gezonde schoolmaaltijden op basisscholen via de school of via de ouders. | Voeding en voedseleducatie |
Gezond Gewicht Op School | Subsidie van de gemeente Utrecht. We investeren in gezonde, vegetarische schoollunches, extra beweging, voedseleducatie en ouderbetrokkenheid. Meer informatie staat op deze pagina.
Deze subsidie vraagt u tot en met 1 oktober 2024 aan via onderwijs, subsidie aanvragen. | Voeding en bewegen |
| Inzet SportUtrecht op scholen | Ondersteun kinderen en jongeren bij het vinden van passend sport- en beweegaanbod. | Bewegen |
| Utrechts Beweegprogramma | Breng samen met SportUtrecht in kaart wat er op school gebeurt aan bewegen en hoe dit kan worden uitgebreid. | Bewegen |
| Een samenwerking tussen scholen en partners om kinderen te helpen hun talenten te ontwikkelen. | Bewegen |
Voor de subsidie Programma School en Omgeving doen in Utrecht de wijken Noordwest, Overvecht en Zuidwest mee. Deze subsidie loopt tot en met 31 december 2025. Als uw school meedoet, geeft dit mogelijkheden voor het organiseren van gezonde activiteiten. Doet uw school niet mee, dan is het niet mogelijk hier nog voor in te schrijven.
Meer weten?
Het Utrechtse programma Gezond Gewicht op School is gebaseerd op De Gezonde Basisschool van de Toekomst. Wilt u meer weten over het programma GGOS? Lees het plan van aanpak Gezond Gewicht op School. Hebt u vragen over het programma? Neem dan contact op met volksgezondheid@utrecht.nl.