Netwerkaanpak overgewicht en obesitas (Kind naar Gezonder Gewicht)
1 op de 6 kinderen tussen de 4 en 18 jaar in de stad Utrecht heeft overgewicht of obesitas. We willen passende ondersteuning en zorg bieden voor deze kinderen. Want een gezonde toekomst begint bij een gezonde jeugd en een gezond gewicht is hierin belangrijk.
De aanpak is een netwerkaanpak: verschillende organisaties en personen in de stad werken samen in een netwerk om zo de juiste zorg op maat te bieden voor een kind of gezin. De aanpak is de Utrechtse uitwerking van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Uitgangspunt is de landelijke methodiek ‘Kind naar Gezonder Gewicht’. Op deze pagina houden we professionals op de hoogte van de aanpak.
Stedelijke begeleidingsgroep
De begeleidingsgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de eerstelijns organisaties Sterk. Zorg, RegiozorgNU en verschillende afdelingen van de gemeente Utrecht. Zij zijn samen verantwoordelijk voor de aanpak.
4 bouwstenen
De netwerkaanpak voor ondersteuning en zorg bij overgewicht en obesitas bestaat uit 4 bouwstenen.
Sterke wijknetwerken jeugd
Voor een goede samenwerking in de wijk is een sterk netwerk jeugd in de wijk een randvoorwaarde. In dit netwerk kennen de organisaties en personen elkaar en verwijzen door naar elkaar. Zoals jeugdgezondheidszorg, huisartsen, scholen, buurtteam, diëtisten, fysiotherapeuten, Sport Utrecht, sociaal makelaars en o.a. zelforganisaties. Ze kunnen elkaar makkelijk vinden rond de doelgroep kinderen met overgewicht.
Er is een nieuw verwijsschema ontwikkeld voor medische diagnostiek bij kinderen met overgewicht en obesitas. Het verwijsschema heeft als doel om de samenwerking tussen zorgprofessionals te versterken. Het zorgt voor duidelijkheid in de rollen en taken en afspraken over verwijzen en geeft daarmee ook duidelijkheid in het proces voor ouder en kind.
Voor alle professionals die zich bezig houden met kinderen met overgewicht is er in 2025 een scholing: ”Omgaan met weerstand” en een e-learning 'Praten over gewicht’ van Kind naar Gezonder gewicht.
Kortdurende groepsaanpak voor kinderen met licht overgewicht
In oktober 2024 is de nieuwe kortdurende groepsaanpak Fun2befit voor kinderen met een licht overgewicht gestart, in de wijken Overvecht, Zuidwest, Noordwest en Leidsche Rijn. We gaan voor een interventie die erkend is door loket gezond leven van het RIVM. Bij het ontwikkelen van de aanpak gebruikten we de succesfactoren van de eerdere multidisciplinaire groepsaanpakken.
Lees meer over de kortdurende groepsaanpak fun2befit
Centrale zorgverlenersrol voor kind met ernstig overgewicht of obesitas
Een centrale zorgverlener (CZV) heeft een coördinerende rol voor kinderen met matig of ernstig overgewicht of obesitas. De CZV is het vaste aanspreekpunt voor kind en gezin. Deze professional beslist samen met het gezin welke ondersteuning en zorg het best bij het kind past. De zorgverzekering betaalt de kosten hiervoor. Deze rol zou inhoudelijk goed passen bij een jeugdverpleegkundige. Vanwege het ontbreken van landelijke randvoorwaarden kan de JGZ deze rol niet uitvoeren. Andere beroepsgroepen mogen deze rol nu ook uitvoeren. De stedelijke begeleidingsgroep is aan het verkennen bij wie deze rol het beste past en wacht tevens op landelijke randvoorwaarden die hiervoor nodig zijn. De begeleidingsgroep adviseert de zorgverzekeraar hierover die verantwoordelijk is voor de inkoop.
Lees meer over de centrale zorgverlener
Kinder-GLI; de Gecombineerde Leefstijl Interventie voor kinderen
Een Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI) is een langdurig behandelprogramma voor ouders en kinderen gericht op een gezonde leefstijl. Het is bedoeld voor kinderen vanaf matig overgewicht en obesitas. In het programma komen voeding, beweging, gedrag en opvoeding samen. Er is nog geen landelijk erkende KinderGLI (niveau 5) die is opgenomen in de basisverzekering. Op dit moment brengen alle betrokken zorgorganisaties afzonderlijk hun tarieven in rekening bij de verzekerde. In 2025 starten we met Cool2BFit als voorbereiding op de GLI. In het voorjaar gaat de eerste groep van start in Overvecht.
Kinderen kunnen verschillende niveaus van overgewicht en gewichtsgerelateerd gezondheidsrisico hebben. Dit bepaalt mede welke organisatie verantwoordelijk is voor het betalen van passende ondersteuning en zorg. In de afbeelding van een piramide is groen de grootste groep kinderen (basis van de piramide), en rood de kleinste groep (top van de piramide).
- Voorkomen van overgewicht (groen)
- Dit geldt voor alle kinderen in Utrecht. De gemeente spant zich naast vele andere professionals in om te voorkomen dat kinderen overgewicht krijgen. Zo geeft de Jeugdgezondheidszorg bijvoorbeeld advies over een gezonde leefstijl en heeft de gemeente samen met partners een plan Gezond Gewicht Utrechtse Jeugd gemaakt.
- Licht verhoogd risico (geel)
- Dit gaat over een deel van de kinderen in Utrecht. Wanneer een kind een licht verhoogd risico heeft dan kan een kind en zijn/haar ouders drie extra consulten bij de Jeugdgezondheidszorg krijgen voor individueel advies. Daarnaast zijn we als gemeente bezig om een kortdurende groepsaanpak te ontwikkelen die voor kinderen uit alle wijken beschikbaar komt. Vooral partners uit het sociale domein hebben hier een rol in (bijvoorbeeld Sport Utrecht).
- Matig of sterk verhoogd risico (oranje en rood)
- Deze groep is kleiner dan de groep met een licht verhoogd risico. Wanneer een kind een matig of sterk verhoogd risico heeft op overgewicht dan heeft de zorgverzekeraar hier een grotere rol in het betalen van deze zorg. Dit betekent dat een centrale zorgverlener het kind en gezin langere tijd kan ondersteunen en begeleiden. Daarnaast komen er Gecombineerde Leefstijl Interventies, waarin de elementen voeding, bewegen, gedragsverandering en opvoeding aan bod komen. Dit is meestal een langdurige interventie die individueel of in groepsverband in de stad plaats vindt. Met name medische professionals zoals bijvoorbeeld een diëtist en kinderfysiotherapeut voeren dit programma uit. Er worden specifieke eisen gesteld voordat een kind kan deelnemen.
- Extreem verhoogd risico (donkerrood)
- De groep kinderen met een extreem verhoogd risico is de kleinste groep. Bij een extreem verhoogd risico ligt deze financiële verantwoordelijkheid voor het aanbod vooral bij de zorgverzekeraar. Je kunt hierbij denken aan kinderartsen en mogelijk gespecialiseerd aanbod.
Bron: Partner Overgewicht Nederland (PON), 2014
Stap voor stap werken in een complex proces
We werken stap voor stap om de Utrechtse netwerkaanpak overgewicht en obesitas in te voeren. Daarbij houden we rekening met de Utrechtse ervaringen en met landelijke kaders en randvoorwaarden.
- Utrecht is een JOGG-gemeente. We zetten ons samen met veel partijen en professionals in om te zorgen dat meer kinderen een gezond gewicht krijgen. Onze ambitie is dat in 2040 minimaal 91% van de jeugd een gezond gewicht heeft. Daarvoor hebben we een aanpak Gezond Gewicht Utrechtse Jeugd.
- Op landelijk niveau is er een Gezond en Actief leven Akkoord (GALA) afgesloten. Daarin werken VWS, zorgverzekeraars, GGD-en en gemeenten samen om te komen tot een aanpak op het gebied van preventie, gezondheid en sociale basis. Overgewicht van kinderen is een van de thema's. In het akkoord staan kaders en randvoorwaarden die bepalen hoe we dit in Utrecht vorm kunnen geven. Zo gaan we uit van de landelijke wetenschappelijk onderbouwde methodiek Kind naar Gezonder Gewicht. Daarnaast is de Utrechtse geschiedenis en praktijk, de voedingsbodem hoe we uitvoering geven aan de netwerkaanpak overgewicht en obesitas.
- Opdrachtgever voor dit uitvoeringsplan is een stedelijke begeleidingsgroep. Deze groep bestaat uit vertegenwoordigers van de eerstelijnsnetwerken SterkZorg en RegioZorgNu, gemeente Utrecht (afdelingen MO Sport, Volksgezondheid en de JGZ), en een kennisexpert van Kind naar Gezonder Gewicht.
- In Utrecht hebben de meeste bewoners een zorgverzekering bij Zilveren Kruis. De Gemeente en Zilveren Kruis zijn met elkaar in gesprek over de netwerkaanpak en de vergoede zorg vanuit de zorgverzekering.
Vragen
Hebt u vragen over de netwerkaanpak overgewicht en obesitas? E-mail dan naar volksgezondheid@utrecht.nl.
Hebt u vragen over fun2befit? Mail dan naar SportUtrecht, via info@sportutrecht.nl.
Op de hoogte blijven
- Via de sociaal domein nieuwsbrief houden we u op de hoogte als er nieuwe ontwikkelingen zijn.
- U kunt u ook aanmelden voor de besloten LinkedIngroep van de netwerkaanpak. U kunt zelf vragen om uitgenodigd te worden voor deze groep.