Zorg voor jeugd
We willen dat kinderen en jongeren in Utrecht kansrijk opgroeien in een stabiele, gezonde, stimulerende en liefdevolle omgeving. Bij ouders – of waar dit niet lukt, zo thuis mogelijk met vaste opvoeders – die veiligheid en geborgenheid bieden.
Opgroeien en opvoeden doen we samen: de ouders en de kinderen, de buren, de medewerker op de kinderopvang, de leerkracht op school, de sporttrainer, de jongerenwerker, maar ook de ouder in de buurt die op andere kinderen let. ‘It takes a village to raise a child’. Dat is de kern van ons beleid.
Lees de beleidsnota ‘Samen opgroeien, samen opvoeden’ (2025-2034)
Doelstellingen
We willen dat kinderen en ouders veerkrachtig zijn en elkaar vaker ondersteunen om oplossingen te vinden voor opgroei- en opvoedvragen. Een sterke pedagogische basis is daarvoor essentieel. Waar nodig bieden we tijdig passende hulp. Dit doen onze partners – in de pedagogische basis, het buurtteam, de aanvullende hulp en de jeugdbescherming – in nauwe samenwerking met elkaar.
Opgaven
We werken samen met de stad aan deze doelstellingen. Dat doen we via 8 opgaven:
Met deze opgave richten we ons op samenwerking op basis van gelijkwaardigheid, vertrouwen in het probleemoplossend vermogen, en de eigen verantwoordelijkheid van kinderen, gezinnen en hun omgeving. We helpen ook om de invloed van kinderen en hun ouders te vergroten. Steeds meer werken we vanuit de leefwereld van het kind en het gezin en pakken we samen grondoorzaken aan.
We zien opvoeden en opgroeien als iets dat we samen doen, met de wijk, buurt en stad. Daarom werken we volgens één pedagogisch kader: vreedzaam. We investeren in de kracht van de gemeenschap en willen ouders aanmoedigen om steun en hulp te zoeken bij elkaar en bij partners, zoals scholen. De komende jaren versterken we de samenwerking tussen deze partners en buurtteams. Ook zorgen we ervoor dat partners in de opvoedkundige basis beter vindbaar en benaderbaar zijn, zowel voor elkaar als voor ouders.
De eerste 1000 dagen van kinderen zijn cruciaal voor de rest van hun leven. We vinden het belangrijk dat er voldoende toegankelijke plekken zijn waar ouders en kinderen samen kunnen spelen, leren en zich ontwikkelen. We werken nauw samen met partners in de stad om kinderen een passende plek in de kinderopvang te bieden; zo dicht bij huis en zo gewoon als mogelijk, samen met leeftijdsgenootjes of hun broertjes en zusjes. Zo hopen we minder gebruik te maken van specialistische dagbehandeling voor jonge kinderen.
Binnen de opgave ‘Onderwijs-jeugdhulp’ sluiten we aan bij de Utrechtse Onderwijs Agenda en bouwen we verder op de kernpartneraanpak. Met de kernpartneraanpak investeren we sterk in de samenwerking tussen gemeente, onderwijs en jeugdhulpaanbieders. In de komende jaren breiden we deze samenwerking uit naar andere partners in de pedagogische basis, zoals sport en jongerenwerk. Ook versterken we inclusief onderwijs, het contextgericht werken (kijken naar de omstandigheden en omgeving van het kind/ gezin) en de samenwerking met het speciaal onderwijs.
Collectief werken wordt steeds meer de norm. Hierbij werken partners intensief samen, ook met ouders en kinderen, en bieden ze zoveel mogelijk groepsgerichte hulp en ondersteuning. Dit heeft veel voordelen: het sluit beter aan op de hulpvraag, normaliseert situaties en versterkt het ondersteunend netwerk voor kinderen en ouders. Bovendien is het, als het past bij de hulpvraag, vaak goedkoper. We nemen onze inwoners mee in deze manier van werken, ondersteunen onze jeugdhulppartners en richten ons op samen continu leren.
Het is niet altijd nodig of passend om voor elke opvoed- of opgroeivraag jeugdhulp in te schakelen. Daarom versterken we de pedagogische basis, zodat de vraag naar basis- en aanvullende hulp afneemt. Als jeugdhulp wel nodig is, bieden we dit zoveel mogelijk in de buurt aan. De buurtteams geven basishulp en richten zich meer op hun kerntaken en het samenwerken met de pedagogische basis. We verwachten dat de hulpvraag dan meer ‘aan de voorkant’ wordt opgepakt, zodat (aanvullende) hulp beschikbaar blijft voor de kinderen en gezinnen die het echt nodig hebben. We bieden waar het kan hulp groepsgericht aan en we maken meer gebruik van e-health, in plaats van of in aanvulling op individuele hulp. Ook delen partners in de aanvullende hulp hun kennis met de basishulp en pedagogische basis. Zo werken alle partijen samen aan tijdige en passende jeugdhulp in de buurt.
We willen dat kinderen opgroeien in een gezin, het liefst in hun vertrouwde omgeving. Ook als de situatie complex of onveilig is, kijken we wat er nodig is om ervoor te zorgen dat kinderen zo veel mogelijk thuis en veilig kunnen opgroeien. We willen het aantal uithuisplaatsingen zo veel mogelijk verminderen. Door buurtgericht te werken, zijn er relatief weinig uithuisplaatsingen en jeugdbeschermingsmaatregelen. Voor deze opgave is het aanpakken van de grondoorzaken belangrijk; vaak liggen de oorzaken van problemen in de omgeving van het kind en de context waarin het opgroeit. We willen de jeugdbescherming anders organiseren en aansluiten bij de landelijke beweging van het Toekomstscenario kind- en gezinsbescherming. Daarnaast zoeken we naar alternatieven voor residentiële jeugdhulp.
We willen dat elke jongvolwassene (16-23 jaar) zo zelfstandig mogelijk kan deelnemen aan de samenleving. In de opgave ‘Als je 18 wordt’ zetten we in op een soepele overgang voor jongeren naar een leven met meer verantwoordelijkheden, en een overstap van de Jeugdwet naar wetgeving voor volwassenen. Voor de nieuwe wet ‘Van School naar Duurzaam Werk’ is het belangrijk dat we integraal werken aan bestaanszekerheid voor jongeren. We pakken belangrijke overgangsmomenten actiever aan, zoals van onderwijs naar werk of van jeugdhulp met verblijf naar zelfstandig wonen. Daarnaast zorgen we voor samenhang in de ondersteuning van jongvolwassenen, op gebieden zoals passend onderwijs, jeugdhulp, werk en inkomen, en wonen.
Sterke pedagogische basis
Opgroeien en opvoeden is iets dat we samen doen, met de buurt, wijk en stad. De pedagogische basis bestaat uit iedereen die belangrijk is in het leven van een kind of jongere: ouders, familie, school, consultatiebureau, de sportclub, gitaarles, kerk, vrienden, buren. Het is fijn als er een netwerk is van vertrouwde mensen in de eigen omgeving, of van vrijwilligersorganisaties waar een gezin of jongere bij terecht kan. Samen maken al deze mensen in de buurt een sterke pedagogische basis. Als gemeente willen we die basis nog sterker maken.
Zorg dichtbij en op maat
Er is basishulp vanuit de huisarts, de jeugdgezondheidszorg en de buurtteams. Die zijn altijd dichtbij, in alle buurten. Ook de aanvullende jeugdhulp is in de hele stad dichterbij georganiseerd, in teams van KOOS Utrecht en Spoor030 in de buurt. Voor heel complexe problemen van kinderen of gezinnen is er de expertise van Yeph.
Ondersteuning is maatwerk: ieder kind, iedere jongere en elk gezin is uniek en vraagt een eigen aanpak. Alle betrokkenen – partijen in de pedagogische basis, basishulp en aanvullende hulp - werken samen: met elkaar én met ouders en kind als ‘team in de buurt’.
Veiligheid vormt altijd de ondergrens
Als de veiligheid van een kind of jongere in het geding is, komt een team van SAVE Jeugdbescherming in actie (SAVE staat voor Samenwerken aan Veiligheid). De SAVE-teams, die nauw samenwerken met de buurtteams, voeren de jeugdbescherming en de jeugdreclassering uit. Ga voor meer informatie naar www.samen-veilig.nl.
Kinderrechten
Utrecht kinderrechtenstad: Utrecht wil meer aandacht voor kinderrechten en specifiek voor het thema ‘de stem van de kinderen’. We luisteren naar ze en betrekken hen bij het beleid. In Utrecht doet iedereen mee, dus ook de kinderen en jongeren in de stad.
Meer informatie
Wilt u meer lezen over ons jeugdbeleid? Lees dan de beleidsnota 'Samen opgroeien, samen opvoeden (2025-2034) of bekijk dan de volledige lijst Documenten aanpak zorg voor jeugd.