Lokale opvangvoorzieningen
Dit is 1 van de voorbeeldprojecten van de U16-regio die we extra volgen. In de pilots ontwikkelen we lokaal nieuwe werkwijzen die passen in de regionale koers.
Aan de buitenkant van de Pitstop aan de Leidsestraatweg in Woerden valt niks bijzonders op. De voorbijganger ziet een onopvallend, vrijstaand huis langs de Oude Rijn op een kwartiertje lopen van het stadshart. Er staat geen bordje in de tuin met ‘Pitstop’ of ‘Lokale opvangvoorziening’. “We willen in onze Pitstops alles zo gewoon mogelijk houden voor de tijdelijke bewoners,” zegt projectmanager Frank Vader van het Leger des Heils. Lees hieronder het interview of bekijk de factsheet (pdf, 40 kB) voor meer informatie.
Niet alleen zo gewoon mogelijk, maar ook: op een locatie in eigen dorp of stad, zodat alles zo vertrouwd mogelijk is en de tijdelijke bewoners hun sociale contacten eenvoudig in stand kunnen houden. Er zijn nu 7 Pitstops: 4 in Woerden, 1 in Nieuwegein en 2 in Zeist. “Het concept is goed, de gebruikers zijn tevreden omdat ze hier zelf de regie over hun leven kunnen blijven houden en zelf verantwoordelijk zijn voor het succes van het samenwonen.”
Niet vanzelfsprekend
Dat laatste is geen vanzelfsprekendheid, zegt Ria van der Zande, coördinator én specialistisch ambulant hulpverlener. “De mensen kiezen elkaar niet uit en wanneer ze niet goed met elkaar kunnen opschieten, heeft dat natuurlijk invloed op de sfeer. Het is belangrijk goed in te schatten of iemand in staat is binnen het concept te functioneren.”
Uitgangspunt is dat mensen ongeveer een half jaar in een Pitstop terecht kunnen. De praktijk is dat ze daarna ook toe zijn aan weer op eigen benen staan. In Woerden loopt de doorstroming naar zelfstandige woonruimte goed, maar in Zeist en Nieuwegein gaat het minder snel. Frank: “Dan geloven de mensen niet meer dat het gaat gebeuren en dat komt de sfeer niet ten goede. Aan de andere kant: wanneer de situatie ideaal zou zijn, loop je de kans dat iemand helemaal niet meer weg wil en dat is ook niet de bedoeling. Problemen kunnen dus tot op zekere hoogte ook nut hebben.”
Samenwerking
Het Leger des Heils werkt in Woerden nauw samen met de gemeente, die vaststelt wie er in aanmerking komt voor plaatsing, en de verwijzende instantie Woerden Wijzer die onderdeel is van de gemeente. “Wij kijken vervolgens naar de haalbaarheid. Het is nog niet voorgekomen dat we moesten zeggen: ‘sorry, we hebben geen plek’ of: ‘deze persoon is niet geschikt’. De lange termijn visie in de regionale koers is dat er kleinschalige opvangvoorzieningen komen in regiogemeenten, zodat mensen in hun eigen omgeving kunnen blijven. Daarvoor is het belangrijk dat er in de regio goede afspraken zijn over vervolghuisvesting, na uitstroom uit een opvangvoorziening. Zonder uitstroom ontstaat een nieuwe opstopping in de keten. Overigens is het Leger des Heils niet de enige aanbieder van kleinschalige opvang. De Tussenvoorziening biedt op verschillende plekken opstapwoningen en in Utrecht zijn er 2 corporatiehotels, waar mensen met lichtere problematiek worden opgevangen. Een uitdaging is het vinden van woningen die geschikt zijn voor 3 of 4 personen én van hoofdbewoners die het zien zitten om hun huis te delen en tegelijk contactpersoon willen voor het Leger des Heils.
“Vaak zijn het jongere mensen die iets voor anderen willen betekenen en begeleiding van ons krijgen. We hebben bij de start niet voorzien dat het best lastig is om die te vinden en zijn momenteel aan het puzzelen over het werven van hoofdbewoners.”
Klein schakeltje
Het Leger des Heils huurt voor de Pitstops woningen van corporaties, maar de kosten zijn beperkt omdat de bewoners die vervolgens betalen. “Wij zijn maar een schakeltje in het geheel, zonder goede samenwerking met corporatie, gemeente en verwijzer zouden we het niet redden.”
Na 2 jaar zijn de Pitstops nog volop in ontwikkeling. Coördinatoren en hoofdbewoners zaten bijvoorbeeld onlangs nog bij elkaar om te praten over de rol van huisregels. Ria: “Moeten die overal gelijk zijn? Wat doe je wanneer mensen blowen of alcohol gebruiken? Er zijn kwesties die vragen om groepsbegeleiding, maar wat betekent het begrip eigen verantwoordelijkheid nog wanneer je afspraken maakt over de wijze van samenwonen? Ons concept werkt inderdaad, maar het is nog lang niet afgerond.”
Hè hè, eindelijk rust
Het leven van de emotionele Maikel Holwijn (47), vader van 5 kinderen, liep niet bepaald op rolletjes. Na huiselijke problemen verliet zijn vrouw hem en de kinderen gingen met haar mee. Op het werk, waar hij via de wet sociale werkvoorziening aan de slag was, liep het mis na een functieverandering. Hij zat in de schuldsanering. Raakte dakloos na tijdelijke adempauzes bij zijn moeder en in een klooster. Alles bij elkaar werd het Maikel teveel. Dankzij medewerking van inloophuis de Meerpaal en de gemeente Woerden kon hij 3 maanden geleden zijn intrek nemen in een Pitstop, een tijdelijke opvangvoorziening voor mensen die vastlopen, of dreigen vast te lopen, en een nieuwe start willen maken. “Het eerste wat ik dacht toen ik hier kwam, was: hè, hè, eindelijk heb ik rust. Het bevalt me hier heel goed en ook het contact met mijn huisgenoten loopt tot nu toe prima.”
Via de gemeente Woerden krijgt Maikel 3 uur per week ambulante begeleiding. Daarnaast praten hij en de 3 medebewoners regelmatig met de coördinator van de Pitstops, Ria van der Zande, over hoe alles loopt. Op dit moment werkt hij weer, als bijrijder, komen de kinderen 1 keer per week op visite en kijkt hij voorzichtig uit naar weer op eigen benen staan. “Dit is een perfecte voorziening om alles weer op een rijtje te krijgen, zonder het Leger des Heils had ik echt niet geweten hoe ik verder had gemoeten.”